Nawigacja
"HarcKonfa" - marzec 2019 - podsumowanie

"HarcKonfa" Podsumowanie

 

W dniach 2-3 marca 2019r. w Krakowie, odbyła się "HarcKonfa" czyli Konferencja Harcmistrzowska zatytułowana: "Instrumenty metodyczne w metodzie harcerskiej: Czym są, jakie mają role i jak i po co ich używać"

W ZHP aktualnie trwajÄ… dyskusje i prace nad zmianami metodycznymi. Å»e te zmiany sÄ… konieczne, raczej wiemy wszyscy, jak jednak majÄ… one wyglÄ…dać i w jakÄ… stronÄ™ powinny podążać? O tym, że z dziaÅ‚aniem instrumentów metodycznych jest źle wiemy z badaÅ„, m.in. z wyników ewaluacji poprzedniej Strategii ZHP. Być może winne sÄ… temu same instrumenty i ich konstrukcja, a być może to kwestia niewÅ‚aÅ›ciwego ksztaÅ‚cenia drużynowych, a może jeszcze to kwestia zÅ‚ożenia siÄ™ różnych przyczyn. Na te i pokrewne pytania próbowaliÅ›my odpowiedzieć sobie podczas naszej konferencji.

Podczas referatów i prezentacji wprowadzajÄ…cych "rozÅ‚ożyliÅ›my" instrumenty metodyczne, a w szczególnoÅ›ci stopnie i sprawnoÅ›ci na elementy podstawowe wychodzÄ…c od ich celowoÅ›ci i konstrukcji dochodzÄ…c do oczekiwanego dziaÅ‚ania. PrzybliżyliÅ›my również najważniejsze cechy poprzedniego oraz aktualnie obowiÄ…zujÄ…cego systemu stopni i sprawnoÅ›ci harcerskich. Przedstawiciel ZIM czyli zespoÅ‚u GK zajmujÄ…cego siÄ™ aktualnie pracami nad zmianami w systemie stopni i sprawnoÅ›ci pokrótce zreferowaÅ‚ kierunek prac tego zespoÅ‚u. PrzypomnieliÅ›my sobie również etapy rozwoju czÅ‚owieka do osiÄ…gniÄ™cia wieku wczesnej dorosÅ‚oÅ›ci.

W konferencji wzięło udziaÅ‚ ponad 30 osób z caÅ‚ej Polski. Po prezentacjach wprowadzajÄ…cych uczestnicy podzielili siÄ™ na 2 grupy robocze pracujÄ…ce w 2 różnych lokacjach nad 2 różnymi zagadnieniami. Grupa pierwsza za zadanie obraÅ‚a sobie temat kart próby, czyli jak powinny być skonstruowane, co powinny zawierać i jak dziaÅ‚ać. Druga grupa zadaÅ‚a sobie pytanie: Jak sprawić by użytkownicy stopni zrozumieli że chodzi o to by "być" na okreÅ›lonym poziomie a nie "mieć" dany stopieÅ„.

Prace w grupach trwaÅ‚y do wieczora. Na drugi dzieÅ„ rano, uczestnicy konferencji spotkali sie ponownie wszyscy razem. ZostaÅ‚y przedstawione wyniki prac zespoÅ‚ów a nastÄ™pnie odbyÅ‚a siÄ™ dyskusja, podczas której ustalono wspólne stanowisko konferencji w sprawach nad którymi pracowaliÅ›my. Nie wszyscy w każdej sprawie mieli takie samo zdanie. W zwiÄ…zku z tym kolejne stanowiska byÅ‚y gÅ‚osowane, tak by wszystkie ustalenia konferencji byÅ‚y wspólne dla wiÄ™kszej części uczestników.

I teraz czas na to co najważniejsze, czyli co ustaliliÅ›my z takim krótkim wyjaÅ›nieniem. PeÅ‚ne ustalenia podane sÄ… na koÅ„cu. Ustalenia te sÄ… cytowane zgodnie z oryginalnÄ… pisowniÄ…. Tak profilaktycznie, z różnych wzglÄ™dów...

Skrócone podsumowanie wypracowanych stanowisk konferencji:

Co, moim zdaniem, jest najistotniejsze z praktycznego punktu widzenia? PodkreÅ›lić należy postulat prostoty karty próby. Zadania a nie wymagania. Etapy rozwoju do ćwika łącznie sÄ… raczej powtarzalne, a do tego znaczÄ…ca wiÄ™kszość próby jest realizowana podczas wspólnej pracy w zastÄ™pach. OczywiÅ›cie, w każdej próbie należy przewidzieć zadania ustalane wspólnie z drużynowym, bÄ™dÄ…ce przejawem osobistej pracy harcerza nad swoim charakterem. Przy mÅ‚odziku bÄ™dzie to jedno zadanie, a u ćwika już 3.

Ciekawym postulatem, zwÅ‚aszcza z punktu widzenia zrozumienia przez harcerzy że w zdobywaniu stopnia chodzi o osiÄ…gniÄ™cie danego poziomu rozwoju a nie o jego posiadanie, jest uzupeÅ‚nienie, bÄ…dź zastÄ…pienie w ogóle, idei stopnia opisem sylwetki harcerza/harcerki oczekiwanym na danym poziomie rozwoju. Podobnie jak w swoim systemie ma aktualnie ZHR. Podczas dyskusji wyszÅ‚o nam, że z ideii stopnia trudno jest harcerzowi zdekodować to czego siÄ™ od niego oczekuje. Opis sylwetki mÅ‚odzika itd wydaje siÄ™ być znacznie lepszym pomysÅ‚em niż hasÅ‚owa jedynie, idea stopnia. Jako pewne dopeÅ‚nienie, oczekiwany jest też komentaż uzupeÅ‚niajÄ…cy dla drużynowego, który nie koniecznie musi znajdować siÄ™ na karcie próby, lecz w systemie stopni byÅ‚by przydatny. Komentarz powinien zawierać opis tego, na co szczególnie zwracamy uwagÄ™ przy ocenie sylwetki oraz na to na czym należy siÄ™ skupiać przy okreÅ›laniu zadaÅ„ osobistych.

Warto chyba również zaakcentować kwestiÄ™ tego, że praktyczna forma zakoÅ„czenia próby w postaci obowiÄ…zkowego biegu na stopieÅ„ jest jak najbardziej zalecana podobnie jak bezdyskusyjna jest potrzeba wpisania sprawnoÅ›ci w zadania na stopnie. SprawnoÅ›ci powinny umożliwiać zaliczanie kolejnych zadaÅ„ na stopieÅ„. Podobnie jak byÅ‚o to w stopniach KIHAM.

ByÅ‚o podczas konferencji jeszcze kilka innych pomysÅ‚ów które jednak nie uzyskaÅ‚y poparcia wiÄ™kszoÅ›ci uczestników stÄ…d nie znalazÅ‚y siÄ™ w podsumowaniu jako dorobek konferencji. Niemniej dyskusje nad nimi byÅ‚y niezwykle cenne bo pomagaÅ‚y autorom zrozumieć dlaczego ich pomysÅ‚ nie powinien znaleźć odbicia w obowiÄ…zujÄ…cym systemie instrumentów metodycznych.

KolejnÄ… ważnÄ… rzeczÄ… o której należy wspomnieć jest konieczność zgrania ze sobÄ… instrumentów przeznaczonych dla zuchów, harcerzy i wÄ™drowników. Ostatnia gwiazdka zuchowa powinna przygotowywać jednoczeÅ›nie do wejÅ›cia na harcerski etap rozwoju a stopieÅ„ ćwika być praktycznym przygotowaniem do wejÅ›cia na drogÄ™ wÄ™drowniczÄ…. 

Kolejną wartą podkreślenia rzeczą wydaje się postulat zwiększenia ilości pracy nad uświadomieniem instruktorom że stopnie i sprawności są nośnikami programu i to one winny byc bazą programu drużyn i gromad.

Ustalenia: 

Stopnie harcerskie, gwiazdki zuchowe – jak sprawić, żeby użytkownicy zrozumieli, że chodzi o to, by być na danym poziomie, a nie mieć dany stopieÅ„?

  • Etapy rozwoju nazywamy stopniami, stopieÅ„ opisuje etap rozwoju wychowanka

  • Skupiamy siÄ™ na tym, aby odpowiednio uksztaÅ‚tować wychowanka

  • Dla kogo narzÄ™dziem sÄ… gwiazdki? Dla zucha. Opis gwiazdek nie jest pomocny drużynowemu, narzÄ™dziem jest opis stopni

  • Dziecko siÄ™ przeÅ‚amaÅ‚o – gwiazdka

  • Jeżeli ktoÅ› jest ćwikiem, to …… umie

  • Stworzyć ramy/minima takie same dla wszystkich, nie oceniajmy po maximum, ale po minimum

  • Åšwiadomość drużynowych (i zastÄ™powych)

  • Czy obecne narzÄ™dzia da siÄ™ tak wykorzystać? Nie

  • Metodyka zuchowa dziaÅ‚a, bo dziaÅ‚ajÄ… narzÄ™dzia zespoÅ‚owe, a gwiazdki już gorzej

  • Gros sprawnoÅ›ci zuchowych to sprawnoÅ›ci bajkowe, drużynowi nie pokazujÄ… zuchom prawdziwego Å›wiata

  • W sprawnoÅ›ci powinny być rzeczy, które same przez siÄ™ sÄ… wartoÅ›ciowe

  • Drużynowi nie sÄ… przygotowywani do pracy z narzÄ™dziami: na kursach mówi siÄ™ o tym, co ma zawierać program drużyny, ale nie o tym, jak go realizować; o stopniach i sprawnoÅ›ciach też siÄ™ mówi, ale nie przy programie; brak powiÄ…zania: program – narzÄ™dzia

  • Na kursach brakuje zajęć z inspiracji, uczy siÄ™ gÅ‚ównie biurokracji

  • Drużynowi nie koÅ„czÄ… kursów drużynowych

  • Brak przykÅ‚adu drużynowego wobec konsumpcyjnych postaw – i w zdobywaniu stopni, i w pracy nad sobÄ…, w rozwoju wÅ‚asnym

  • W opisach stopni brak poradnika zdobywania stopni

  • Brak wzorca/przykÅ‚adu starszych instruktorów pracujÄ…cych dobrze z narzÄ™dziami metodycznymi

  • Formalnie nie możemy zmusić harcerza do zdobywania stopni

  • System nie jest zÅ‚y, tylko dziurawy

  • Å»eby dobrze pracować nad systemem stopni, potrzeba wiedzy z zakresu psychologii rozwojowej

  • Dzisiaj harcerze nie rozumiejÄ…, po co zdobywajÄ… stopnie, chcÄ… szybkich efektów, szybkiego zysku, mÅ‚ody czÅ‚owiek musi mieć coÅ› z tego, co robi (elementy konsumpcyjnego podejÅ›cia do życia)

  • Co zawrzeć w narzÄ™dziach metodycznych, aby walczyć z postawÄ… konsumpcjonistycznÄ…?

  • Jedyne, co robi gromada zuchowa, to zdobywa sprawnoÅ›ci – dlaczego tak nie mogÄ… dziaÅ‚ać drużyny harcerskie?

  • Drużynowych nie uczy siÄ™, że majÄ… stopnie i sprawnoÅ›ci wpleść w program dziaÅ‚ania drużyny (uczÄ… siÄ™ tego, co ma być w programie drużyny, a nie jak to robić), także po objÄ™ciu funkcji

  • Problem z chÄ™ciÄ… zdobywania sprawnoÅ›ci, trzeba siÄ™ wysilić

  • Być może harcerze nie majÄ… przyznawanych sprawnoÅ›ci, mimo że pewne rzeczy potrafiÄ…

  • Harcerze bojÄ… siÄ™ zdeklarować, bojÄ… siÄ™, że siÄ™ zobowiÄ…zujÄ…

  • StopieÅ„ nobilituje (ćwiki – wystÄ…p!)

  • Brak systematycznoÅ›ci pracy (drużynowego?) ze stopniem

  • Co robić z harcerzem, który dziaÅ‚a, ale nie zdobywa stopni? (mnie nie zależy) – brak systemowego wsparcia

  • Nie każdy musi być instruktorem” – to nie jest wszechstronny rozwój

  • Potrzebna charyzma, wtedy dziaÅ‚a sprzężenie zwrotne

  • Rola rady drużyny i drużynowego w zdobywaniu/przyznawaniu stopni – jaka jest?

  • Problem z brakiem wzorca

  • Nie my w harcerstwie mamy dostosować siÄ™ do dzieciaków, tylko dzieciaki do harcerstwa

  • Biwaki w miejscu zamieszkania ?

  • WÅ›ród harcerzy popularne jest podejÅ›cie „zakuć, zdać, zapomnieć”

  • Jak wyrównać poziom stopni w zwiÄ…zku?

  • Kary pracy przestajÄ… być atrakcyjne – podrÄ™czniki w stylu szkolnym

  • Odpowiedzialność jest ważniejsza niż kreatywność, nie każdy jest kreatywny

 

Recepty

  • Kanon zadaÅ„ do każdego stopnia (np. wyciÄ…gniÄ™ty z praktyk z caÅ‚ego ZHP)

  • Dodatkowe wymagania, uwzglÄ™dniajÄ…ce potrzeby i specyfikÄ™ Å›rodowiska

  • Połączyć kurs przewodnikowski z kursem drużynowych (kontrowersje)

  • Program drużyn harcerskich (minimum pierwsze dwa stopnie) powinien być oparty przede wszystkim na zdobywaniu sprawnoÅ›ci i stopni

  • Poziom indywidualizacji prób powinien siÄ™ zwiÄ™kszać wraz z kolejnymi stopniami, ale najniższe stopnie nie powinny wymagać ukÅ‚adania, powinny być bardzo konkretne

  • Elementy pracy z narzÄ™dziami metodycznymi uwzglÄ™dniać w ocenie pracy drużyn

  • Przyznawać stopnie w sposób uroczysty, podniosÅ‚y

  • Opis systemu wzbogacić w porady, przykÅ‚ady praktyczne

  • Opis idei stopnia może być odpowiedziÄ… na konsumpcyjnÄ… postawÄ™, w idei stopnia zapiszmy, po co jest ten stopieÅ„

  • Organizujmy wydarzenia/formy dedykowane poszczególnym stopniom, np. harce ćwików

  • Pokazywać/tworzyć realne korzyÅ›ci, np. zadania, bonusy, wynikajÄ…ce ze zdobycia stopnia (np. jest opiekunem sprawnoÅ›ci)

  • Organizować wspieranie drużynowych: warsztaty metodyczne, programowe, repertuarowe, na których poruszano by również kwestie używania narzÄ™dzi metodycznych, w szczególnoÅ›ci zdobywania sprawnoÅ›ci i stopni

  • Drużynowy powinien wychowywać/ksztaÅ‚tować nastÄ™pcÄ™, także pod wzglÄ™dem umiejÄ™tnoÅ›ci korzystania z narzÄ™dzi metodycznych

  • W opisie stopnia powinny znaleźć siÄ™:

    • idea stopnia – sylwetka

    • komentarz – wskazówki dla drużynowego (poza kartÄ… próby)

    • wymagania

  • ZdobywajÄ…cy stopnie później, nowo wstÄ™pujÄ…cy do ZHP w wieku gimnazjalnym/licealnym: najważniejsza jest postawa zwiÄ…zana z danym stopniem, ale też potrzebne okreÅ›lenie clou wymagaÅ„ z poprzednich stopni (nie ignorujemy niedostatków w postawach, nadrabiamy kompetencje)

  • Potrzebne sÄ… wytyczne, jak tworzyć próbÄ™ harcerza dla osób późno wstÄ™pujÄ…cych do ZHP (np. 35+)

  • Ewaluujmy i ewentualnie zmieniajmy programy stopni, nie idee stopni; ewaluacja wymagaÅ„ stopni i sprawnoÅ›ci co 4 lata (raz na kadencjÄ™ wÅ‚adz)

  • SprawnoÅ›ci powinny być przypisane do stopni

  • Atrakcyjna forma instrumentów metodycznych

  • Propagowanie w Harcerskim Banku PomysÅ‚ów atrakcyjnych form instrumentów metodycznych (np. kart sprawnoÅ›ci, stopni), stosowanych w różnych Å›rodowiskach

 

Konstrukcja prób na stopnie

 

  1. Karta próby (mÅ‚odzik, wywiadowca, odkrywca, ćwik):

    • gotowe zadania w formie tabeli

    • sprawnoÅ›ci wbudowane w zadania w sposób integralny

    • do próby harcerz wybiera …… dodatkowych wybranych przez siebie sprawnoÅ›ci

    • dodatkowe zadania indywidualne: mÅ‚odzik – 1, wywiadowca – 2, etc.

    • zadania podzielone na bloki (tak jak obecnie), zgodnie z obszarami wydzielonymi i z ideÄ… stopnia

  1. ZakoÅ„czenie próby:

    • w formie praktycznej – bieg na stopieÅ„ (obowiÄ…zkowy?)

 

Tyle wypracowaliÅ›my podczas wspólnej konferencji. Mam wrażenie, że caÅ‚kiem sporo. OczywiÅ›cie, miaÅ‚o to swoje koszty. Niektóre dyskusje byÅ‚y ucinane i na wszystko staraliÅ›my siÄ™, jako organizatorzy, patrzeć poprzez pryzmat osiÄ…gniÄ™cia celu konferencji. WyszliÅ›my z zaÅ‚ożenia, że celowość pracy harcerskiej musi i w tym wypadku "grać pierwsze skrzypce" 

Organizatorzy dziÄ™kujÄ… za dobrÄ… postawÄ™ uczestnikom konferencji, za Ich aktywny udziaÅ‚ w pracach i dyskusjach. Co trzydzieÅ›ci gÅ‚ów to nie pięć ;)

 

"Czuwaj"

w imieniu komendy HarcKonfy

hm. Janusz Sikorski HR

CDN... Podczas drugiej odsÅ‚ony która odbÄ™dzie siÄ™ we wrzeÅ›niu. Bo jeÅ›li coÅ› siÄ™ zaczęło to należy to skoÅ„czyć. Po harcersku.

[EDIT: Z przyczyn od nas niezależnych, kolejna konferencja, planowana na koniec wrzeÅ›nia, odbÄ™dzie siÄ™ najprawdopodobniej w listopadzie.]


Social Sharing: Facebook Google Tweet This

Brak komentarzy. Może czas dodać swój?
Dodaj komentarz
Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.